Firmalar sadece yasal zorunluluk nedeniyle yıllık rutin bağımsız denetim yaptırmazlar. Yurt içinden veya dışından fon sağlamak için firmalar bağımsız denetime ihtiyaç duyabilirler. Çünkü kredi verenler kredi vermek için firmaların bağımsız denetimden geçmiş mali tablolarını talep ederler.

Şirket birleşmelerinde ya da satın almalarında, sağlıklı karar verebilmek için, birleşen ya da satın alınan şirketin mali tablolarının bağımsız denetimden geçmesi istenir.

Halka arzlarda halka arz edilecek firmanın mali tablolarının bağımsız denetimi yapılır.

Bunların dışında; ortaklara, yatırımcılara ya da yöneticilere mali tabloların tamamı, bir kısmı ya da bazı hesaplar hakkında bilgi vermek için özel amaçlı denetimler de yapılabilir.

6102 Sayılı TTK’nın denetime ilişkin hükümlerine göre bağımsız denetim yaptırmamanın sonuçları şunlardır;

- Denetime tabi olanlar, hazırlanmış olan finansal tablolarının denetimden geçip geçmediğini, denetimden geçmiş ise denetçi görüşünü ilgili finansal tablonun başlığında belirtilmek zorundadır. Bu hüküm, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu için de uygulanmaktadır.
- Denetime tabi olduğu hâlde, denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, düzenlenmemiş hükmündedir.
- Finansal tabloların düzenlenmemiş sayılması, mali tabloların genel kurul tarafından incelenmesi, tartışılması ve ibrası yapılamamasına neden olur.

Finansal tabloların düzenlenmemiş sayılmasının sonucunda bağımsız denetim yaptırmayan şirket;

- Kar dağıtamaz,
- Sermaye artıramaz,
- Sermaye azaltamaz,
- Firmanın bağımsız denetime tabi olmasına karşın herhangi bir bağımsız denetçi ile anlaşılmamasından doğacak zararlardan yönetim kurulu sorumludur.
- Seçilen denetçinin bağımsız denetime tabi şirketlere ait internet siteleri üzerinden duyurulmaması durumunda Türk Ticaret Kanunun 562. maddesinin 12. bendi şirket yönetim kurulu üyeleri adli para cezası ile cezalandırılır.

1) Ekli (I) sayılı liste kapsamında yer alan şirketler

2) Aşağıdaki üç ölçütten en az ikisinin eşik değerlerini art arda iki hesap döneminde aşan diğer şirketler.

a) Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen ancak SPK’ nın kapsamında halka açık sayılan şirketler için eşik değerler:

• Aktif toplamı 15 milyon Türk Lirası.

• Yıllık net satış hasılatı 20 milyon Türk Lirası.

• Çalışan sayısı 50 kişi.

b) (II) sayılı listede yer alan şirketler için eşik değerler:

• Aktif toplamı 30 milyon Türk Lirası.

• Yıllık net satış hasılatı 40 milyon Türk Lirası.

• Çalışan sayısı 125 kişi.

c) (a) ve (b) bentlerinde sayılanların dışında olan şirketler için eşik değerler:

• Aktif toplamı 35 milyon Türk Lirası.

• Yıllık net satış hasılatı 70 milyon Türk Lirası.

• Çalışan sayısı 175 kişi.

3) Ekli (II) sayılı liste kapsamında yer alan şirketler, tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte listede belirtilen sınırlamalar dahilinde bağımsız denetime tabidir.

( I) SAYILI LİSTE

1) Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi  şirketlerden;

a) Yatırım kuruluşları,

b) Kolektif yatırım kuruluşları,

c) Portföy yönetim şirketleri,

ç) İpotek finansmanı kuruluşları,

d) Varlık kiralama şirketleri,

e) Merkezi takas kuruluşları,

f) Merkezi saklama kuruluşları,

g) Veri depolama kuruluşları,

ğ) Derecelendirme kuruluşları

h) Değerleme kuruluşları,

ı) Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören ve işlem görmeleri amacıyla SPK tarafından onaylanmış geçerlilik süresi bulunan izahname veya ihraç belgesi bulunan anonim şirketler.

i) Bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmemekle birlikte halka arz edilmeksizin pay hariç sermaye piyasası aracı ihraç eden veya bu amaçla SPK tarafından onaylanmış geçerlilik süresi bulunan ihraç belgesi olan anonim şirketler.

2) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun düzenleme ve denetimine tabi şirketler

a) Bankalar

b) Derecelendirme kuruluşları

c) Finansal holding şirketleri

ç) Finansal kiralama şirketleri

d) Faktoring şirketleri

e) Finansman şirketleri

f) Varlık yönetimi şirketleri

g) Finansal holding şirketleri üzerinde 5411 sayılı Kanunda tanımlandığı şekliyle nitelikli pay sahibi olan şirketler

3) Sigortacılık Kanunu ile Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında faaliyet göstermekte olan sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri

4) Borsa istanbul piyasalarınca faaliyet gösterilmesine izin verilen; yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumları, kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden şrketler

5) Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu’na göre kurulan lisanslı depo işletmeleri ile Umumi Mağazalar Kanunu2na göre kurulan umumi mağazalar.

6) Aşağıdaki hak veya lisanslardan en az birine sahip olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar

Karasal ortamdan ulusal televizyon yayını yapma hakkı

Uydu televizyon yayın lisansı

Birden fazla ile yönelik olarak kablolu televizyon yayın lisansı

(II) SAYILI LİSTE

1) Sermayesinin en az % 25’i kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, sendikalara, derneklere, vakıflara, kooperatiflere ve bunların üst kuruluşlarına doğrudan veya dolaylı olarak ait olan şirketler.

2) Yurt çapında günlük olarak gazete yayımlayan şirketler.

3) Çağrı merkezi şirketleri hariç olmak üzere, Elektronik İmza Kanunu, Elektronik Haberleşme Kanunu, Posta Hizmetleri Kanunu, Türk Ticaret Kanunu’nun 1525. maddesi kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu düzenleme ve denetimine tabi şirketler.

4) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan lisans, sertifika veya yetki belgesi alıp bu Kurum düzenlemelerine tabi olarak faaliyet gösteren şirketler.

5)  (I) sayılı liste kapsamında olanlar hariç olmak üzere;

• Gayri faal olan veya faaliyetleri geçici olarak durdurulan veya iptal edilmiş olan (gerekli ana sözleşme değişiklikleri ve benzeri prosedür işlemleri henüz gerçekleştirilmemiş olanlar dahil) iştirak ve şirketler hariç olmak üzere, Tasarruf Mevduatı ve Sigorta Fonunun iştirakleri ile mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında Fon tarafından denetimi ve yönetimi devralınan şirketler.

• 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında faaliyet gösteren kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile sermayesinin en az % 50’si belediyelere ait olan şirketler.

Bağımsız denetim; finansal tablo ve finansal bilgilerin, finansal raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlamak, yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarını elde etmek, denetim standartlarında öngörülen gerekli bağımsız denetim tekniklerini uygulayarak defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenerek rapora bağlanması şeklinde ifade edilebilir.